Hoe je kunt instemmen door te zwijgen (blog Klaas Bos)

Klaas Bos in zijn RADIOCOLUMN op Euregio Radio:

Op 6 april beantwoordt de Nederlandse kiezer, voor zover die een stembus kan vinden, de vraag: “Bent u voor of tegen de wet tot goedkeuring van de Associatieovereenkomst tussen de Europese Unie en Oekraïne?”

Een associatieverdrag is gericht op vergaande samenwerking tussen de E.U. en het betreffende land. Het gaat over economische samenwerking en versterking van de rechtsstaat, over bestuur, mensenrechten en de bestrijding van terrorisme.

De Europese Unie heeft associatieverdragen afgesloten met Turkije en Chili. Verdragen met Centraal-Amerika, Georgië, Moldavië en Oekraïne zijn nog niet volledig geratificeerd. Ik bestempel het referendum over Oekraïne om drie redenen tot iets absurds.

Ten eerste gaat dit referendum over het verkeerde onderwerp. Het referendum is immers vooral bedoeld als een stemming tegen de Europese Unie. Of zoals wordt gezegd: “Om de macht uit Brussel terug te halen.” Als je dat wilt, laat het referendum daar dan ook over gaan. Stel de vraag: “Moet Nederland al dan niet uit de Europese Unie?”

Nu wordt een meerderheid tegen een associatieverdrag straks uitgelegd als een ja voor een ‘Nexit’ of iets dergelijks. Dat is mij te kort door de bocht.

Ten tweede komt het referendum te laat. Het associatieverdrag is immers al goedgekeurd door het Nederlandse Parlement. Ik vind het terecht dat zo’n besluit hier genomen is, want daarvoor hebben wij de leden ervan bij wijze van spreken aangesteld:

Het volk laat zich in het Parlement vertegenwoordigen. Dit is de representatieve democratie, the best of all worlds. Dit referendum, in deze fase is stemmingmakerij.

Ten derde ben ik geen voorstander van het referendum als bestuursvorm. Politieke besluiten gaan vrijwel altijd over complexe zaken. Welke doorsnee burger heeft tijd en zin om zich daarin regelmatig te verdiepen? Besteed die energie liever aan het maken van een weloverwogen keuze voor jouw volksvertegenwoordiger.

Daarbij komt dat onderwerpen voor referenda zullen worden gekaapt door partijen die de grootste mond hebben. Ik geloof niet dat je als samenleving via referenda tot wijze besluiten komt.

En stel je voor, dat je voor elk besluit naar de stembus moet. Het Parlement hamert wekelijks vele onderwerpen af. Gaan wij elke week naar de stembus? Ik dacht het niet.

Met referenda wordt democratie een zaak van onbezoldigde hobbyisten en door eigenbelang gedreven fanatici. Op zich ben ik vóór dat associatieverdrag.

Europa heeft belang bij een stabiel land aan de oostgrens en het associatieverdrag helpt daarbij. De Nederlandse handel profiteert van het wegvallen van de importheffing. Een nee tegen het verdrag is een symbolische overwinning voor Poetin. En bij een nee slaat Nederland binnen de Europese Unie een modderfiguur, uitgerekend in het halfjaar dat ons land voorzitter is.

En dan nu de hamvraag: ga je stemmen op 6 april? Bij verkiezingen heeft men het wel eens over het feest van de democratie, maar dit referendum voelt meer als democratisch corvee.

En er is iets dat te denken geeft. Bij reguliere verkiezingen roepen partijen: “Stem op mij!” Bij dit referendum roepen de initiatiefnemers iets heel anders: “Ga stemmen!” Dat maakt mij achterdochtig.

Het referendum is alleen ‘geldig’ als de opkomst tenminste dertig procent is. De initiatiefnemers verwachten wél een meerderheid tegen het verdrag, maar twijfelen over de opkomst. En daarom zal ik mij van stemming onthouden.

Tenslotte: voor deze radiocolumn ontving ik geen subsidie.

Voor meer columns ga je naar www.klaasbos.blogspot.nl.